Verandering

Op dit moment zijn er talloze ontwikkelingen gaande. Denk daarbij aan verschuivingen op het globale toneel zoals de verkiezing van Trump, de Brexit en mogelijke afkalving van de EU. Maar ook op het maatschappelijke vlak zoals vergaande privatisering, de opkomst van de ZZP’er en flexcontracten, de onttakeling van de verzorgingsstaat, de tegenstellingen en onvrede in de samenleving en het verlies van werkgelegenheid door de verder toenemende technologie. De financiële branche is ook flink in beweging. De technologische ontwikkelingen zorgen ervoor dat de realiteit rond jouw eigen functie in rap tempo verandert. Als je dan ook nog eens meeneemt dat mensen zich continu ontwikkelen (ook in hun privéleven) dan lijkt alles wel in beweging. De vraag is wat je met al die veranderingen aan moet. Verander je mee en speel je hierop in of kijk je weg? En als je wil veranderen, welke kant ga je dan op?

Op het moment dat je ontdekt dat het zinvol is om te veranderen ervaar je dat wellicht als ‘vervelend’. Zeker als je het gevoel hebt dat je het ‘voor elkaar hebt’. Pluk je net de vruchten van een eerdere verandering, moet je weer aan de slag. Toch heeft iedereen hiermee te maken. Soms is het tijd om te veranderen en lijkt het wel of de snelheid waarmee opeenvolgende ontwikkelingen zich aandienen in de huidige tijd eerder toenemen dan afnemen.

Als je dit ook zo ervaart dan is het tijd om het ‘leren veranderen’ onder de knie te krijgen.

verandering

Het brein

De mens is een gewoontedier. Dat het lastig kan zijn om te veranderen is evolutionair zo gegroeid. De dieperliggende delen van het brein zijn gebouwd om verandering te weerstaan. Gedrag en overtuigingen worden om deze reden als het ware ‘geautomatiseerd’. Je hoeft niet langer na te denken. Nadenken kost het brein heel veel energie en in bedreigende situaties duurt nadenken te lang. Door patronen te automatiseren vergroot het brein dus de overlevingskans.

Het brein is ook gericht op ‘foutdetectie’. Het constateert afwijkingen van patronen, herkent ongebruikelijke patronen en maakt het lichaam vervolgens alert. Het deel van het brein dat hiervoor verantwoordelijk is hangt nauw samen met het angstcentrum in de hersenen. Vandaar dat verandering met angst en onzekerheid samen kan gaan.

Aanpakken of wegkijken

Tijdens de ‘waan van de dag’ sta je op de automatische piloot. Soms ervaar je echter dat je het anders wil of dat iets anders moet, dan ‘knaagt er iets…’. Of het tijd is om te veranderen bepaal je niet altijd zelf, wel hoe je hier mee om gaat. Als je eenmaal ontdekt hebt dat verandering noodzakelijk of zinvol is, heb je in de basis twee keuzes: aanpakken of wegkijken. Dat klinkt eenvoudig en vaak hoor je iemand naderhand zeggen: ‘dat had ik jaren eerder moeten doen, eigenlijk was het een cadeau in vermomming..!’. Maar toch, als je bijvoorbeeld net hebt gehoord dat jouw baan wegbezuinigd is dan ben je hier op z’n zachtst gezegd niet blij mee. Het uitpakken van dit ‘cadeau’ zorgt er waarschijnlijk voor dat je het gevoel hebt dat je in een achtbaan van emoties plaats hebt genomen waar verdriet, boosheid en paniek elkaar afwisselen. Ook weerstand tegen wat je meemaakt is dan heel normaal (jouw brein zit immers zo in elkaar). Besef echter wel dat verzet tegen de realiteit op de langere termijn zinloos is: ‘vermijden geeft dan extra lijden’.

Als je blijft toegeven aan jouw weerstand en je voelt je hierover schuldig en/of je schaamt je hierover dan heb je in feite 3 problemen.

Allereerst het eigenlijke probleem dat vraagt om een oplossing, ten tweede de weerstand waar je mee om moet leren gaan en ten derde het schuldgevoel of de schaamte waar je doorheen moet.

‘Men lijdt het meest aan het lijden dat men vreest’

Waarheen?

Als je besloten hebt dat je wil veranderen dan vraag je je vervolgens af in welke richting je dat het beste kan doen. Wat mij betreft is een goede leidraad in de richting van jouw ‘authenticiteit’. In feite zeg ik: ‘verander in jezelf’. Het is daarbij belangrijk om je te ‘ontwikkelen’. Dit betekent niet dat je ‘trucjes’ aanleert om de realiteit naar jouw hand te zetten of lineair doorgaat in het verlengde waarmee je bezig was maar juist dat je zaken ‘echter’ en eenvoudiger maakt door dichter bij jezelf te komen en te blijven. ‘Ontwikkeling’ is dan ook letterlijk ‘wikkels af doen’. Als je jarenlang bij een werkgever werkt dan raak je ‘geïnstitutionaliseerd’. Je bent in al die jaren als het ware vergroeid met het bedrijf, de bedrijfscultuur en de aard van jouw werkzaamheden. Deze beïnvloeden in sterke mate hoe je iets ervaart, wat je drijft en wat je belangrijk vindt. Door het afdoen van de wikkels van deze institutionalisering keer je terug naar wat belangrijk voor jou is, wat energie geeft en waarin je jezelf kwijt kunt.

Zelfleiderschap

Hiervoor is het wel belangrijk om jezelf qua behoeften en waarden (opnieuw) te leren kennen, deze behoeften en waarden te erkennen en emoties hierbij te leren reguleren. En dan zul je merken dat het mogelijk is om jezelf te motiveren, te veranderen en te komen tot proactief ‘zelfleiderschap’.